Những quyết định, kế hoạch được đưa ra dường như thường đối ngược với nền tảng cảm xúc đó. Theo kiểu tư duy truyền thống, hoặc tranh luận, bạn sẽ phản bác lại những quan điểm khác bạn, đôi khi bằng những cách bất lịch sự. Nếu hiểu theo nghĩa này, chúng ta có thể gây ra một sự lộn xộn.
Nhưng theo lôgíc của hệ thống khuôn mẫu bất đối xứng, thật dễ dàng để nhận thấy tại sao một từ ngẫu nhiên lại phát huy tác dụng. Theo kiểu tư duy đồng thuận, cả hai ý kiến trái ngược nhau sẽ cùng được đưa ra xem xét. Nhưng nếu bởi sử lạc quan sẵn có mà bạn có những hành động theo những cacáh đã được chọn lựa trước thì sự lạc quan mà bạn có được lại làm khó cho bạn trong khi bạn suy nghĩ mọi việc.
Nếu chúng ta sử dụng sự chỉ trích tiêu cực để làm điều này, chúng ta lại làm mọi việc thêm rối tung lên. Liệu phương án dùng ống dẫn nước đó về thị trấn có là một phương án khả thi? Cũng có những kiểu người chờ đời nghiêm túc để đến lượt mình trúng những giải sổ số lớn và họ để những niềm hy vọng kiểu như thế điều khiển cuộc đời họ.
Phương thức tư duy dựa trên những tranh luận sẽ phát huy hiệu quả nếu có một người cầm trịch vững vàng. Và lối tư duy chiếc mũ trắng cho phép chúng ta đưa ra những sự thật dựa trên niềm tin, nhưng chúng ta phải luôn ghi nhớ rằng đó chỉ là sự thật đứng hàng thứ hai. Trái lại, kiểu tư duy mỹ đen là một trong những kiểu tư duy giá trị nhất và được áp dụng rộng rãi nhất.
Nhưng chỉ vì tư duy hiện thời của chúng ta chưa dành chỗ cho sự khích động cho nên chúng ta chưa biết đến chúng. Tôi muốn các bạn suy nghĩ 2 phút trước khi chúng ta bắt đầu cuộc thảo luận. Câu hỏi “câu” là câu hỏi có tính cách thăm dò (giống như việc đặt mồi vào lưỡi câu nhưng không biết rõ rằng sẽ kéo lên được con gì).
… Làm thế nào để chúng ta có thể phân phối những chiếc máy tính này. Điều này có nghĩ là anh ta nên tự hào về khả năng anh ta có thể có tư duy phù hợp với mỗi chiếc mũ trong cả sáu chiếc mũ tư duy. Chúng ta sử dụng một ý tưởng để đạt được giá trị tiến triển.
Điều này, hẳn nhiên, đi ngược lại với lối tư duy chiếc mũ trắng. Chỉ trong những trường hợp bắt buộc, mọi người mới quyết định chọn thông tin này hay thông tin kia. Điều này thực sự là không cần thiết.
… Dưới sự bảo hộ của chiếc mũ xanh, tôi có đề xuất chúng ta sa thải bộ phận bán hàng. Tôi muốn mọi người hình dung và tưởng tượng về những chiếc mũ tư duy như những chiếc mũ có thật. Chúng ta chia thời gian để lần lượt xem xét những hiểm hoạ (Mũ đen), tìm kiếm những ý tưởng mới (Mũ xanh lá cây), tập trung vào xử lý thông tin (Mũ trắng).
Nếu bạn muốn, bạn có thể dùng từ thay thế “sự hoạt động kích động”. Anh cảm thấy như thế nào về vấn đề này? Đội chiếc mũ đen đồng nghĩa với việc bạn cân nhắc cẩn trọng sự việc.
Trong một cuộc thảo luận, khi sử dụng chiếc mũ trắng, một ai đó đã đưa ra những số liệu về sản lượng hàng bán. Bạn không thể ra lệnh cho bản thân bạn (và những người khác) phải có được ý tưởng mới, nhưng bạn có thể yêu cầu chính bạn (và những người khác) dành thời gian để cố gắng có ý tưởng mới. Với mỗi chiếc mũ tư duy, tôi đều trình bày chúng với nhiều khía cạnh khác nhau, và do vậy giá trị nổi bật của sáu chiếc mũ tư duy cũng có nhiều khía cạnh khác nhau.